Świat Wiedzy Historia: Kobiety, które zmieniły bieg dziejów 1/2022

Spis treści

Jane Goodall. ZROZUMIEĆ SZYMPANSY

Gdy w 1960 roku rozbijała nad strumieniem Gombe swój pierwszy obóz, wszyscy pukali się w głowę. Co ta 26-letnia blondynka kształcona na sekretarkę sobie wyobraża? Tymczasem jej niekonwencjonalne metody obserwacji zrewolucjonizowały współczesną antropologię, dowodząc, że związki Homo sapiens i pozostałych naczelnych są dużo bliższe, niż się wydaje.

Virginia Woolf. LIST ZNAD PRZEPAŚCI

Wyprzedzała czasy, w których przyszło jej żyć – walczyła o prawa kobiet do samostanowienia, zanim to było modne. Była genialna i była przeklęta. Przegrała w nierównej walce z targającymi nią demonami. Przed pójściem ku śmierci, „jedynemu doświadczeniu, którego nigdy nie opisze”, zostawiła wzruszającą wiadomość dla swojego ukochanego.

PYTANIA I ODPOWIEDZI

Dlaczego Barbie w prawdziwym świecie byłaby kaleką? Kto jest „matką chrzestną Polski”? Czy Mulan faktycznie istniała? Która aktorka zdobyła najwięcej Oscarów? Skąd się wzięła nazwa „bikini”?

Maria Skłodowska-Curie. KRÓLOWA NAUK

Dzierży tyle palm pierwszeństwa, że można by obdarować nimi kilka osób: została pierwszą doktorką nauk fizycznych we Francji, pierwszą wykładowczynią na Sorbonie, pierwszą laureatką Nagrody Nobla. Pozostaje jedyną kobietą, którą uhonorowano nią dwukrotnie. – Jestem z tych, którzy wierzą, że nauka jest czymś bardzo pięknym – mówiła. Pasja poparta ciężką pracą w spartańskich warunkach zapewniły Marii Skłodowskiej-Curie miejsce w ścisłej czołówce największych geniuszy w dziejach świata.

Frida Kahlo. CIERPIENIE PEŁNE BARW

Gdyby nie dwa wypadki, zostałaby lekarką. W pierwszym z nich omal nie zginęła. Drugim, uznawanym przez nią samą za poważniejszy w skutkach, był związek z Diegiem Riverą – „najlepszym przyjacielem i najgorszym mężem”. Życie Fridy Kahlo obfitowało w nieszczęśliwe sploty okoliczności. Wszystko, co jej dotyczyło, było wielkie i intensywne: ból, namiętność, sztuka.

Walka o głos

Podkładanie bomb, wybijanie szyb, przecinanie linii telegraficznych, zamachy na polityków – tak wyglądała codzienność w Londynie na początku XX wieku. Odpowiedzialne za zamieszki nie były jednak gangi, a kobiety walczące o prawa wyborcze.

Wanda Rutkiewicz. POLKA NA DACHU ŚWIATA

– Baby nie potrafią się wspinać – słyszała od kolegów z wyprawy. Ona umiała. Wchodząc na Mount Everest, zdobyła coś więcej niż najwyższy szczyt ziemi. Przebiła szklany sufit i udowodniła, że kobiety mogą docierać, gdzie chcą, a nie tylko tam, gdzie pozwolą im mężczyźni. O marzenia walczyła zawsze i do końca.

Tove Jansson. MAMA MUMINKÓW SP. Z O.O.

Wydaje się chłodna – pozory. Całe życie targały nią namiętności związane z pytaniem „kim właściwie jestem?”. Artystką czy chałturniczką? Finką czy Szwedką? Kochała wyspy, kamienie, kobiety i mężczyzn. O Muminkach, które przyniosły jej sławę, Tove Jansson powie: – Raz je uwielbiałam, raz nienawidziłam. Do siebie miała podobny stosunek.

Marilyn Monroe. NIEROZWAŻNA I ROMANTYCZNA

Urodziła się jako Norma Jeane Mortenson i tak naprawdę była szatynką, ale świat zna ją jako Marilyn Monroe: zmysłową blondynkę i gwiazdę kina. Z wielkiego ekranu czarowała figlarnym uśmiechem oraz gracją. Prywatnie walczyła z niepewnością i strachem. Co jeszcze skrywała pod makijażem?

Lady Di. KSIĘŻNA ZE SMUTNEJ BAJKI

Anielskie spojrzenie, nieśmiały uśmiech, łagodna postawa. Taką księżną Walii znał cały świat. Ujawnione po latach dokumenty pokazują inne oblicze Diany Spencer: kobietę dojrzałą do tego, by iść po swoje, zbuntowaną wobec reguł, z którymi nie chciała się zgodzić. Angielska Róża – bo tak mówili o niej rodacy – gdy zaczęła walczyć o siebie, rozkwitła i pokazała kolce.

Katarzyna II Wielka. DIABLICA NA TRONIE

Pełna pasji w miłości, nieustraszona w politycznych rozgrywkach, bezlitosna wobec wrogów. Niemka ze Szczecina, która zbudowała potęgę Rosji. Jaka naprawdę była caryca Katarzyna? Dlaczego zwolenniczka idei oświecenia zamieniła się w despotkę?

Kalina Jędrusik. LIRYCZNA SEKSBOMBA

Jesienna Dziewczyna śpiewająca w Kabarecie Starszych Panów nostalgiczne piosenki o miłości. Lubieżna Lucy Zuckerowa z Ziemi obiecanej Andrzeja Wajdy. Dewotka, która nawet na łożu śmierci siarczyście zaklęła. Jedni mówili o niej: anioł, a drudzy, że jest nieprzyzwoicie wulgarna. Jak na nieprzeciętną osobowość przystało – wszyscy mieli rację, ale i nikt jej nie miał.

Coco Chanel. ZAPACH LUKSUSU I... KOLABORACJI

– Urodziła się, rozumiejąc kobiety z czasów, które miały dopiero nadejść – mówił o niej Karl Lagerfeld. Pełne dramatycznych zwrotów akcji życie Coco Chanel, charyzmatycznej projektantki mody, przypomina bajkę o Kopciuszku, z tą różnicą, że chyba jednak bez happy endu.

Kobiety jak rakiety

Brak predyspozycji? Nic z tych rzeczy – z naukowego punktu widzenia przedstawicielki płci pięknej są nawet lepiej przystosowane do lotów w kosmos niż mężczyźni. Statystyki tego jednak nie odzwierciedlają: wśród ponad 600 osób, które dotychczas wybrały się w podróż do gwiazd, było zaledwie 75 pań. Walentyna Tierieszkowa i... no właśnie, trudno jest wymienić jej następczynie. A wszystkie musiały wykazać się wytrwałością nie z tej ziemi, by wziąć uniwersum w swoje ręce.

Matka Teresa z Kalkuty. NIE TAKA ŚWIĘTA?

Dla jednych symbol altruizmu, dla drugich – okrucieństwa wiary. Choć Matkę Teresę jeszcze za życia okrzyknięto świętą, gdy zmarła, na jaw zaczęły wychodzić jej liczne grzechy. Dziś krytycy zarzucają, że bynajmniej nie była chodzącym ideałem, a bardziej od biednych kochała... ich biedę.

Madonna. TROCHĘ PORNO, TROCHĘ POPKULTURA

Żadna piosenkarka nie sprzedała tylu płyt, co ona. Jak to się stało, że osoba o przeciętnych umiejętnościach wokalnych stała się najważniejszym głosem swojego pokolenia?

Kleopatra. PIĘKNOŚĆ ZNAD NILU, PRZED KTÓRĄ DRŻAŁ RZYM

Atrakcyjna i ekstrawagancka, skuteczna i niebezpieczna, inteligentna i seksowna. Została ikoną swych czasów, rozpalając wyobraźnię historyków, pisarzy i reżyserów. A także milionów ludzi śniących jej sen o potędze i namiętnej miłości...

Odważne i sprytne. NAJSŁYNNIEJSZE AGENTKI WYWIADU

Zdobywały najpilniej strzeżone informacje – z miłości, w akcie zemsty, dla pieniędzy lub dobra ojczyzny. Paszporty zmieniały równie często jak mężczyzn i rękawiczki, a na przesłuchaniach kłamały jak z nut. Słaba płeć? Bez żartów!

Wiele żyć Joanny d’Arc

Nastolatka cierpiąca na schizofrenię czy wybrana przez Boga mistyczka? Narodowa bohaterka czy postać, której biografię stworzono na potrzeby romantycznego mitu?

Wydanie specjalne Świata Wiedzy Historia „Kobiety, które zmieniły bieg dziejów” w sprzedaży od 19 maja za jedyne 11,99 zł. Numer znajdziesz w kioskach, salonach prasowych oraz w wersji elektronicznej na stronie czytelnia.pl